W ostatnim czasie zadaliśmy władzom miejskim pytanie kiedy zostały zlikwidowane osiedla na terenie miasta Złotoryja. Okazuje się, że… nigdy! Oznacza to, że w obrocie prawnym osiedla nadal funkcjonują a de facto od około 20 lat zupełnie nic o nich nie słychać.
Rys historyczny
W roku 1990 powołano do życia na terenie naszego miasta 4 osiedla i 1 sołectwo (Uchwała). Rok później zlikwidowano jedno osiedle i zmieniono granice trzech pozostałych (Uchwała).
W maju 1993 r. nadano Statuty osiedlom, których treść można znaleźć tu. W 1995 r. ulicę Kolejową przeniesiono z osiedla nr 1 do osiedla nr 3 (Uchwała).
To ostanie wzmianki o osiedlach, na które napotykamy przeglądając uchwały Rady Miejskiej w Złotoryi.
Obecny stan i perspektywy
Od około 20 lat o osiedlach i sołectwie zupełnie nic nie słychać. Nie wiadomo też kiedy zostaną przeprowadzone wybory do rad osiedli. Teraz kiedy urzędnicy jasno stwierdzili, że nigdy nie zostały zlikwidowane, przeprowadzenie wyborów jest zasadne.
W magistracie jeszcze dwa tygodnie temu nie kryli zaskoczenia pytaniem. Twierdzili, że osiedla w Złotoryi nie istnieją. 20-letnia praktyka sprawiła, że w tej kwestii przekonanie o braku istnienia osiedli zdawało się być zupełnie naturalne. Zaniknięcie tematu osiedli w przestrzeni publicznej może oznaczać, że nigdy nie było większego zainteresowania ich działalnością. Czy teraz jest inaczej?
Czy sołectwo również istnieje?
Co do zasady sołectwa nie mogą być tworzone w miastach. Wyjątkiem jest jednak utworzenie sołectwa na terenach o charakterze wiejskim w mieście (Wyrok NSA – II OSK 2915/13). Przykładem jest sołectwo na terenie miasta Jarocin.
Granice osiedli
| Osiedle nr 1 | Osiedle nr 2 | Osiedle nr 3 | Sołectwo Złotoryja |
| Akacjowa, Bohaterów Monte Cassino, Broniewskiego, Brzozowa, Cmentarna, Chojnowska, Chrobrego, Dworcowa, Garbarska, Górna, Gwarków, Kasztanowa, Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Karola Miarki, Kopaczy, Krótka, Legnicka, Lipowa, Łąkowa, Marszałka Józefa Piłsudskiego, Mickiewicza, Ogrodowa, Parkowa, Pocztowa, Polna, Przelot, Rzeczna, Rzemieślnicza, Sikorskiego, Solna, Spacerowa, Stroma, Szkolna, Wiejska, Zielona place:Lotników Polskich, |
Basztowa, Boczna, Bohaterów Getta Warszawskiego, Henryka Brodatego, Chopina, Cicha, Dolna, Generała Stanisława Sosabowskiego, Hoża, Jesienna, Klasztorna, Konopnickiej, Krakowska, Krasickiego, Krzywoustego, Kujawska, Kwiatowa, Leszczyńska, Letnia, Lubuska, 11 Listopada, Łęczycka, Maluchów, Małopolska, Mazowiecka, Mieszka I, Miła, Podwale, Pomorska, Henryka Pobożnego, Różana, Sandomierska, Śląska, Słoneczna, Słowackiego, Sienkiewicza, Sieradzka, Staromiejska, Staszica, Szczęśliwa, Tęczowa, Tuwima, Wiosenna, Wielkopolska, Wilcza, Wiśniowa, Wojska Polskiego, Zaułek, Zimowa, Żeromskiego place:Niepodległości, |
Asnyka, Bobrzańska, Bystrzycka, Górnicza Grunwaldzka, Jerzmanicka, Kaczawska, Kamienna, Kolejowa, Kwiska, Kościuszki, 3 Maja, Miedziana, Nad Zalewem, Odrzańska, Piastowa, Pochyła, Podmiejska, Sportowa, Szpitalna, Szklarska, Złota, Zagrodzieńska |
Chojnowska, Grunwaldzka Leszczyńska, 3 Maja, Karola Miarki, Polna |
Ulice, które nie są przypisane do żadnej jednostki pomocniczej:
Ulice, które powstały po ostatniej uchwale o zmianie granic, nie są przypisane do żadnej jednostki pomocniczej. Są nimi:
Joannitów
Na Skarpie
Pagórkowa
Franciszkańska,
Św. Jadwigi
Dębowa
Kazimierza Wielkiego
Stanisława Moniuszki
Miodowa
Malinowa
Warmińska
Małopolska
Sieradzka
Łęczycka
Świętokrzyska
Lubelska
Sandomierska
Przemysłowa
Strefowa
Bukowa
Orzechowa
Świerkowa
Sosnowa
Modrzewiowa
Nasypowa
Nowowiejska
Jesionowa
Widok
Jaśminowa
Magnoliowa
Cedrowa
Platanowa
Jaworowa
Bolesława Wysokiego
Plac 800 Lecia
Stawowa
Skwer Siedmiu Mieszczan
Granitowa
Plac Uciecha
Czesława Miłosza
Generała Martiala Vachota
Co teraz?
Na pewno trzeba, najlepiej po przeprowadzeniu konsultacji społecznych, zdecydować czy należy wyeliminować z obrotu prawnego jednostki pomocnicze czy może przeprowadzić wybory do rad osiedli. Wybór dotyczyłby łącznie 45 radnych w osiedlach a także powołania Rady Sołeckiej w sołectwie. W przypadku zachowania osiedli należy także zmienić ich granice aby objąć nimi nowopowstałe (po 1991 r.) ulice. Z obecnych radnych, kwestie związane z osiedlami, powinni pamiętać Józef Banaszek i Leszek Antonowicz, którzy byli radnymi w latach 90-tych.
Czym są osiedla?
Podstawą prawną utworzenia jednostki pomocniczej na terenie gminy jest art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o samorządzie gminnym. Jednostkę pomocniczą tworzy rada gminy podejmując uchwałę. Jeżeli nie dzieje się to na wniosek mieszkańców, to należy wcześniej przeprowadzić z nimi konsultacje społeczne. Statut gminy określa zasady tworzenia, łączenia, podziału oraz znoszenia jednostki pomocniczej.
Jednostkom Rada nadaje statut po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami (art. 35 u.s.g.). Organem uchwałodawczym w osiedlu jest rada osiedla. W przypadku Złotoryi liczba radnych osiedla wynosiłaby zawsze 15 osób. Organem wykonawczym jest zarząd osiedla, na czele którego stoi przewodniczący. Możliwe jest określenie w statucie, że radę osiedla zastępuje ogólne zebranie mieszkańców osiedla, które wybiera zarząd osiedla.
Czy osiedla mogą się sprawdzić w Złotoryi?
Osiedla mogą stać się „kuźnią” przyszłych samorządowców. W samorządzie przepływ „świeżej krwi” jest raczej mały. Sprawdzeni radni osiedla wywoływaliby presję na radnych ze swoich okręgów a także zdobywaliby cenne doświadczenie samorządowe. Drobne sprawy typu ławki, śmietniki, porządek czy małe place zabawy, mogłyby być załatwiane przez sprawnie działające zarządy osiedli. W przypadku braku rad osiedli mielibyśmy do czynienia z kolei z elementem demokracji bezpośredniej, gdzie każdy mieszkaniec mógłby brać udział w głosowaniu nad uchwałami osiedli. Idealnie by to się wiązało z zasadą pomocniczości, jedną z naczelnych zasad konstytucyjnych i podstawą ustroju samorządu terytorialnego:
„zasada mówiąca o tym, że każdy szczebel władzy powinien realizować tylko te zadania, które nie mogą być skutecznie zrealizowane przez szczebel niższy lub same jednostki działające w ramach społeczeństwa” (za Wikipedia)
Zobacz również: