Portal Gazety Złotoryjskiej poinformował dziś, że mieszkańcy złożyli dwa projekty uchwał odnośnie konsultacji społecznych w sprawie wydatków z budżetu obywatelskiego. Zdaniem redaktorów jeden z projektów zakłada, że wziąć udział w konsultacjach mogą mieszkańcy, którzy ukończyli 13. rok życia. Jednak Rada nie ma prawa modyfikować kręgu osób uprawnionych do udziału w konsultacjach społecznych!
Ustawodawca określił, że „zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami gminy określa uchwała rady gminy” (art. 5a ust. 2 u.s.g.). Delegacja ustawowa pozwala określić zasady i tryb przeprowadzenia konsultacji, ale nie uprawnia radnych do ograniczenia kręgu mieszkańców. Ustawodawca przyjął, że w konsultacjach społecznych może brać udział każdy mieszkaniec.
Zgodnie z art. 25 k.c. mieszkańcem jest osoba fizyczna, która przebywa na terenie gminy (corpus) z zamiarem stałego pobytu (animus). Norma z art. 28 k.c. stanowi, że można mieć tylko jedno miejsce zamieszkania (zasada jednego domicylu).
Wbrew prawu § 3 ust. 1 uchwały nr XXXIV/226/2005 Rady Miejskiej w Złotoryi z dnia 30 czerwca 2005r. w sprawie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami na terenie Gminy Miejskiej Złotoryja stanowi:
„Uprawnionymi do udziału w konsultacjach są mieszkańcy gminy posiadający czynne prawo wyborcze”
Fakt ten został przez nas zgłoszony kilkanaście dni temu po napisaniu tekstu. Na najbliższą sesję ma być gotowy projekt uchwały, który miałby wyeliminować z obrotu prawnego tę niezgodną z prawem jednostkę redakcyjną.
W wyroku II SA/Gl 106/17 skład orzekający Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach zauważył:
„W delegacji ustawowej art. 5a ust. 2 u.s.g nie mieści się natomiast ustalanie kategorii podmiotów uprawnionych do udziału w konsultacjach (por. np. wyrok WSA w Olsztynie z dnia 16 grudnia 2015 sygn. akt I SA/Ol 683/15 orzeczenia za www.orzeczenia.nsa.gov.pl). Krąg osób uprawnionych do udziału w konsultacjach społecznych został bowiem określony przez samego ustawodawcę. W przepisach art. 5a ust. 1 i ust. 2 u.s.g. ustawodawca postanowił, że uprawnionymi do konsultacji są mieszkańcy gminy. Norma ta nie zawiera żadnych ograniczeń, ani nie odsyła do innych aktów prawa. W art. 1 u.s.g. zdefiniowano pojęcie gminy, przyjmując, że mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową (ust. 1) a przez gminę należy rozumieć wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium (ust. 2). Wspólnotę tworzą osoby trwale z nią związane, a więc stale zamieszkujące w danej gminie. Powyższe oznacza, że w unormowaniu dotyczącym konsultacji społecznych (art. 5a u.s.g.) ustawodawca wskazał na krąg mieszkańców gminy tworzących z mocy prawa wspólnotę samorządową (art. 16 ust. 1 Konstytucji RP, art. 1 ust. 1 u.s.g.), odwołał się zatem wyłącznie do przesłanki zamieszkania, nie wprowadził natomiast dodatkowych kryteriów uczestnictwa mieszkańców w konsultacjach społecznych, ani też nie upoważnił rady gminy do podejmowania zabiegów prawotwórczych w tym zakresie. Mieszkańcem jest zatem także osoba fizyczna nieposiadająca pełnej zdolności do czynności prawnych, nieposiadająca polskiego obywatelstwa, a także pozbawiona praw publicznych.
Biorąc pod uwagę powyższe Sąd uznał, że kwestionując ograniczenie wiekowe osób biorących udział w konsultacjach organ nadzoru nie naruszył prawa.”
W wyroku III SA/Łd 364/16 WSA w Łodzi stwierdził nadto klarownie:
„Mieszkańcem jest także osoba fizyczna nieposiadająca pełnej zdolności do czynności prawnych, nieposiadająca polskiego obywatelstwa, a także pozbawiona praw publicznych. Oznacza to, że zarówno osoby, które:
1) nie ukończyły 18 roku życia;
2) zostały ubezwłasnowolnione całkowicie;
3) są obcokrajowcami (nawet apatrydami);
4) zostały pozbawione praw publicznych w prawomocnym wyroku sądowym;
– posiadają status mieszkańca oraz mogą uczestniczyć w konsultacjach społecznych„.”
Tak, więc nazwany „niemowlakiem” 12-latek ma pełne prawo przyjść na konsultacje społeczne i zabrać w nich głos. Nie potrzebuje do tego mieć zdolności do czynności prawnych. Prawa do udziału w konsultacjach społecznych nie można utożsamiać ani ze zdolnością do czynności prawnych ani z posiadaniem prawa wyborczego. Decyduje jedynie kwestia bycia mieszkańcem. Małoletni poniżej 13. roku życia również nimi są!
Konsultacje społeczne można zawęzić co najwyżej terytorialnie.