Jakie są najczęstsze błędy popełniane przez samorządy, które wprowadziły inicjatywę lokalną? Postanowiliśmy zasięgnąć języka w Dolnośląskim Urzędzie Wojewódzkim.
Odpowiedzi udzieliła nam pani Patrycja Czerwińska:
„Wojewoda wielokrotnie wskazywał w rozstrzygnięciach nadzorczych na istotne naruszenia prawa w uchwałach podejmowanych na podstawie art. 19c ww. ustawy. Wszystkie rozstrzygnięcia w tym zakresie są opublikowane w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego. Do najnowszych aktów nadzoru można zaliczyć rozstrzygnięcia o sygn. NK-N.4131.58.11.2016.RB, NK-N.4131.28.8.2016.MS6, NK-N.4131.151.7.2016.SP1, NK-N.4131.88.3.2016.KW, NK-N.4131.127.6.2016.MS6, NK-N.4131.101.3.2015.MS6. Przykładowe naruszenia prawa w ww. uchwałach:
1. modyfikacja przepisów ustawy – organ nadzoru kwestionuje, gdy ma do czynienia z modyfikacją wypaczającą sens normy ustawowej (np. pozbawienie jakiegoś kręgu podmiotów możliwości wystąpienia z inicjatywą lokalną – art. 19b ustawy);
2. wykroczenie poza kompetencję ustawową przyznaną radzie gminy na podstawie art. 19 c ust. 1 ustawy, np. postanowienie uchwały „Wnioskodawcy potwierdzają gotowość realizacji zadania w ramach inicjatywy lokalnej w terminie do 30 dni od dnia otrzymania pozytywnej decyzji Wójta Gminy o realizacji zadania w ramach inicjatywy lokalnej”;
3. postanowienie uchwały „Wniosek, który w wyniku oceny otrzymał mniej niż 20 punktów, nie może być uwzględniony (realizowany).” – przekroczenie upoważnienia ustawowego art. 19c ustawy, rada gminy ma określić jedynie kryteria, a nie sposób oceny tych kryteriów. Ponadto, taki zapis ogranicza organ wykonawczy w zakresie możliwości uwzględnienia celowość z punktu widzenia potrzeb społeczności lokalnej;
4. postanowienie uchwały „Warunkiem realizacji zadania jest zawarcie umowy o wykonanie inicjatywy lokalnej przez wnioskodawcę i Gminę. Gmina może odstąpić od wykonania umowy, jeżeli po jej zawarciu zostaną ujawnione nowe okoliczności uniemożliwiające realizację inicjatywy lokalnej bądź wnioskodawca nie wywiążę się z zadeklarowanego wkładu finansowego, rzeczowego lub wkładu pracy społecznej.” – przekroczenie kompetencji przez radę gminy. Kwestia zawarcia umowy o wykonanie inicjatywy lokalnej między organem wykonawczym jednostki samorządu terytorialnego a wnioskodawcą została uregulowana przez samego ustawodawcę w art. 19d, gdzie wyraźnie wskazano, że umowa powinna zostać zawarta na czas określony. Jednocześnie z art. 19h ustawy wynika, że w zakresie nieuregulowanym w ustawie, do umowy o wykonanie inicjatywy lokalnej stosuje się przepisy ustawy Kodeks cywilny.”
Uzyskana odpowiedź może być wskazówką dla samorządów przy sporządzaniu projektów uchwał dotyczących inicjatywy lokalnej.
Przypomnijmy, że na mocy art. 19c ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 1817 wraz ze zm.) podjęcie uchwały „w sprawie trybu i szczegółowych kryteriów oceny wniosków o realizację zadania publicznego w ramach inicjatywy lokalnej” jest obowiązkiem każdej jednostki samorządu terytorialnego. Organy stanowiące JST, które nie podjęły takich uchwał pozostają w bezczynności prawotwórczej.
Zobacz również:
Inicjatywa lokalna lepszym sposobem na budowę społeczeństwa obywatelskiego niż budżet obywatelski?